Eeuw van mijn grootouders

Deze vakantie las ik 'De eeuw van mijn vader' van Geert Mak, een boek dat mooi schetst hoe de wereld in de vorige eeuw veranderde maar ook een stuk van de geschiedenis de familie van de schrijver in beeld brengt. De auteur heeft daarvoor vanzelfsprekend enorm veel research gedaan. De twee wereldoorlogen, de crisis uit de jaren twintig, de politionele acties in Indië komen uitgebreid aan bod. Daarnaast kon Mak dankbaar gebruik maken van onder meer brieven die z'n vader (tijdens reizen vanwege zijn werk) aan zijn moeder schreef.

Zulke geschiedschrijvingen van families boeien me. Ik zou ook graag meer te weten willen komen van de voorgeschiedenis van mijn eigen familie. Maar ik heb geen oude brieven die daar verheldering in brengen. Hoewel...?

Een maand terug citeerde ik uit een lied dat mijn éne opa in 1971 vanwege het 40-jarig huwelijk van mijn andere opa en oma had gecomponeerd. 

Enkele bijzondere gebeurtenissen passeerden daarbij de revue (geboorten van kinderen, verregende vakanties, misverstanden), dus heeft geeft helaas geen echt objectief beeld van het dagelijks leven in die tijd. 

Maar ach, het is in ieder geval iets... 

Bovendien kwam ik er achter dat diezelfde opa Toon in 1944, bij het twaalf-en-een-half-jarig huwelijk van mijn opa Piet en oma Clementine, óók al een lied had gemaakt.

Om dan toch alvast maar een beginnetje te maken met 'De eeuw van mijn grootouders' hierbij integraal de tekst van het lied dat in het een-na-laatste oorlogsjaar werd geschreven.

Januari 1944 - Koperen bruiloft Piet Megens en Clementine Martens

Piet Megens en zijn Clementientje vieren nu hun kop’ren feest

Het is een achtste eeuw geleden Dat zy met opgewekte geest

Zich samen in den echt verbonden en hoe kon het toch bestaan

Ze zijn toch ook met niets begonnen en nu steeds zeven man aan tafel gegaan

Refrein:

Kom laat ons allen vroolijk zingen Ter ere van het Kop’ren paar

En wenschen lang zullen zij nog leven, hiep hier hoera nog menig jaar

Toen Clim nog op het atelier was, was zy bij ’t eten steeds niet thuis

En kreeg zy later dan haar hapje, was ’t zeuren en zaniken incluis

Alweer die ham is er niks anders, ‘k Nooit zulk droog rookvlees gezien

Dan was het weer, wat is die thee slap, Och ja ’t is maar voor Clementien

Toen leerde Clim haar Pietje kennen, Kreeg het toen beter naar haar zin

Ze liep altyd stijf aan zijn armen, duwde ‘m van de stoep de plassen in

De huisjes van de Heerman’suisstraat, Zijn er ook scheef van gezakt

O, ze kon toch zo goed vryen, dat ze steeds haar tijd vergat

Terug van Peters zijn verloving, zou Piet direct naar huis toe gaan

Maar zoo’n echt gezellig feestje stond hem zeker beter aan

Moeder Martens kwam hem tegen, vertelde Clim Piet zijn besluit

Toen Piet zijn Climmetje weer haalde was ze woest op die schavuit

’t Was de eerste dag al na hun trouwen dat Clim haar Piet verrassen wou

Met pannekoeken maar ze wist niet hoe ze het beslag toch maken zou

To, die heeft haar toen geholpen, bij ’t eten vroeg Piet heel kordaat

Is ’t pannekoek, of autobanden? Clim die was natuurlijk kwaad

Piet ging varen eens als stoker, was op de Spika in z’n sas

Het was Martens zijn bedoeling dat er aan boord steeds iemand was

Maar dat viel hem toch niet mee want wat was toch steeds het geval

Kwam men ergens in een haven, was Piet het eerste aan de wal

Hij kwam op een van zijn reizen in café Santos eens terecht

Zag daar al die dames dansen, hij kreeg ook lust en vond het echt

Toen hij er ook een kreeg te pakken, zoo’n rasechte Russen-griet

Met bloote rug een om te gappen, de Chardas-prins was onze Piet

Ik ben aan ’t einde van mijn liedje, maar voordat ik heenen ga

Zal ik nog een wensch uitspreken en wel uit naam van allen, ja

Welnu dan Piet en Clementientje, geluk en voorspoed in Uw huis

Dat gij lang moogt blijven leven, met Uw kinderen incluis

Bijzonder vond ik de passage over het scheefzakkende huis. Daarbij moeten we ons wel realiseren dat hier de 'onschuldige' betekenis van het woord 'vrijen' wordt bedoeld. Ik kan me namelijk niet voorstellen dat dat veel verder ging dan stilletjes met elkaar praten. Dat was al heel wat in katholieke families in de eerste helft van de vorige eeuw.